تجزیۀ تغییرات فقر به دو عامل رشد و باز توزیع طی برنام ههای دوم و سوم توسعۀ اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ایران

تحقیق حاضر، با هدف بررسی تغییرات فقر به دو عامل رشد و بازتوزیع در برنامۀ دوم و سوم توسعۀ اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ایران انجام شده است. نتایج به دست آمده در این مقاله نشان می دهد که برنامۀ سوم توسعه نسبت به برنامۀ دوم توسعه در کاهش نرخ فقر در هر دو منطقۀ روستایی و شهری موفق تر عمل کرده است. بدین معنی که در طول برنامه ی دوم، نرخ فقر در نقاط روستایی و شهری به ترتیب به میزان 307/0 و 77/2 درصد کاهش و در برنامه ی سوم این نرخ برای نقاط روستایی و شهری به ترتیب 97/7 و 32/8 درصد کاهش یاقته است. سنجه شکاف فقر طی هر دو برنامه سیری نزولی داشته که این کاهش در برنامه ی سوم نیز بیشتر بوده است. همچنین سنجه حساسیت - توزیع فقر نیز نشان می دهد که وضعیت رفاهی فقیرترین فقرا در مناطق روستایی و شهری بهتر شده و در واقع فاصلۀ فقیرترین و غنی ترین گروه ها کمتر شده است. طی برنامۀ دوم، کاهش سه سنجه نرخ فقر، شکاف فقر و حساسیت - توزیع فقر در مناطق روستایی بیشتر ناشی از عوامل بازتوزیع بوده و رشد اقتصادی تأثیر کمتری بر افزایش این سه شاخص فقر نداشته است. در همین برنامه، تأثیر رشد اقتصادی در کاهش نرخ فقر در مناطق شهری بیشتر از تأثیر بازتوزیع بوده اما در کاهش سنجش شکاف فقر، سهم عامل رشد اقتصادی و عامل بازتوزیع تقریباً برابر و در کاهش سنجه حساسیت -توزیع فقر، جزء بازتوزیع تأثیر بیشتری از جزء رشد اقتصادی داشته است. برای برنامۀ سوم، کاهش دو سنجه نرخ فقر و شکاف فقر در مناطق روستایی، بیشتر ناشی از عامل رشد اقتصادی بوده، هر چند که عامل بازتوزیع نیز در کاهش آنها مؤثر بوده است. در کاهش سنجه حساسیت – توزیع فقر، سهم عامل بازتوزیع و عامل رشد تقریبا برابر بوده است. در همین برنامه، تأثیر رشد اقتصادی در کاهش سه سنجه نرخ فقر، شکاف فقر و حساسیت– توزیع فقر در مناطق شهری بیشتر از تأثیر عامل بازتوزیع بوده است. طبقه بندی d30, d31, d33, d39, d63 :jel